Jump to content

User:Caribiana/Sandbox/Monumento - Kòrsou

Di Wikipedia, e ensiklopedia liber

Category:Plantashi na Korsou

Icoontje broodkruimel

Categorie:Slavernij in Curaçao


Plantashi Hato ta un eks-plantashi na Kòrsou, kaminda e rebelion di katibu di 1750 a tuma lugá. E plantashi ku su lanthùis tabata den poseshon di e West Indische Compagnie (WIC) te 1792. E kas grandi a keda den uso komo un residensia di kunuku di e direktor di WIC. Nan tabata kultivá maishi i tabatin hopi bestianan ku tabata kana kana kana; e nòmber Hato ta nifiká "patio di bestianan" na Spaño.

Historia[editá | editá fuente]

Na 1700, WIC na Kòrsou tabatin nuebe plantashi, entre otro Plantashi Hato. Komo ku e kasnan aki tabata hopi neglishá, na 1717 a hür ocho kas na privá. Nan a mantené Plantage Hato: ku su 1400 ha, e tabata un di e mas grandi di Kòrsou. Tin 89 trahadó sklabisá, i tabatin un fuente natural ku tabata wòrdu usá pa irigashon. For di e momentu ei, e plantashon a sirbi komo tereno di kuminda pa esnan ku a bira katibu i komo lugá pa keda pafó pa e direktor di WIC, Isaac Faesch.[1] 1]

Dia 5 di yüli 1750 a tuma lugá un rebelion di katibu na Plantashi Hato. Den esaki 60 persona a muri, 59 di nan tabata katibu i un oropeo. Mayoria rebelde a kometé suisidio, ocho hòmber i sinku muhé a wòrdu bendi i 39 a ser ehekutá. 1]

Despues di 1929 e aeropuerto aktual a ser traha riba e eks-plantashi.[1] E sementerio monumental, e fuente natural i e bakinan di awa a keda seriamente dañá durante e operashon di rekuperashon di tera di Curaçao Airport Holding. 3]

For di 2014 e plantashon tabata e promé bario di biña di e parti Karibense di Reino Hulandes, ku un bario di biña i un bed & breakfast den e kas. Na 2016 Curaçao Airport Holding a terminá e kontrakt.[1] 4][2]


Lanthùis Hato[editá | editá fuente]

E lanthùis Hato ta e lanthùis ku ta pertenese na e plantashi Hato den Hato na Korsou. E ta situá mas o ménos 50 meter nort di e kaminda aktual pa aeropuerto internashonal di Kòrsou. E tin un plan ku un forma ku ta kuadra ku un parti sentral típiko pa Kòrsou i galerías ku ta flankeá e edifisio. E parti sentral tin un dak ku ta forma un di dos dak, ku tin otro dak ku ta forma un di dos dak. Riba kada banda di e dak tin dos kapel. Den e edifisio ta inter alia e kushina. Banda di e fachada trasero tin un tereno ku muraya. 5]

E kompleho ta di balor historiko i kultural komo un ensamblahe di lanthùis, sementerio i hòfi ku un sistema di irigashon i pa motibu di e historia di e plantashon i e tereno. 5]


Landhuis Hato is een voormalige plantagehuis in Curaçao, waar de Curaçaose slavenopstand van 1750 plaatsvond. Het was tot 1792 in bezit van de West-Indische Compagnie (WIC) en is in gebruik geweest als buitenverblijf van de directeur van de WIC. Er werd mais verbouwd en er graasde veel vee; de naam Hato betekent in het Spaans veeplaats.

Geschiedenis Omstreeks 1700 bezat de WIC op Curaçao negen plantages, waaronder Plantage Hato. Omdat deze sterk verwaarloosd waren, werden er in 1717 acht aan particulieren verhuurd. Plantage Hato werd aangehouden: met zijn 1400 ha was het een van de grootste van Curaçao. Er werkten 89 tot slaaf gemaakten en er was een natuurlijke bron die gebruikt werd voor irrigatie. De plantage diende voortaan als kostgrond voor de tot slaaf gemaakten en als buitenverblijf voor de directeur van de WIC, Isaac Faesch.[1]

Op 5 juli 1750 vond op Plantage Hato een slavenopstand plaats. Hierbij vielen zestig slachtoffers: 59 slaafgmaakten en een Europeaan. De meeste opstandelingen pleegden zelfmoord, acht mannen en vijf vrouwen werden verkocht en 39 werden geëxecuteerd.[1]

Na 1929 werd op de voormalige plantage het huidige vliegveld aangelegd.[2] De monumentale begraafplaats, de natuurlijke bron en de waterbakken werden bij de de landaanwinning van de Curaçao Airport Holding ernstig beschadigd.[3]

Vanaf 2014 bevond zich op de plantage de eerste wijngaard van het Caribisch deel van het Koninkrijk der Nederlanden, met in het landhuis een wijnmakerij en bed & breakfast. In 2016 beëindigde Curaçao Airport Holding het contract.[4][2]

Het landhuis Het landhuis ligt ongeveer 50 meter ten noorden van de huidige weg naar Curaçao International Airport. Het heeft een rechthoekige plattegrond met een voor Curaçao typisch centraal gedeelte en flankerende galerijen. Het centrale deel heeft een steil schilddak met aangrenzend schuine daken met dakrand boven de galerijen. Aan weerszijden van het dak zijn twee dakkapellen. In de uitbouw bevindt zich onder meer de keuken. Langs de achtergevel is een ommuurd terras.[5]

Het complex is van bouwhistorische en cultuurhistorische waarde als ensemble van landhuis, begraafplaats en tuin met een irrigatiesysteem en vanwege de historie van de plantage en het landgoed.[5]


Casa Blanca (den boka di pueblo Kranshi) ta e nòmber di un edifisio monumental-historiko na Kòrsou. E ta situá na Roodeweg 42-44 den Otrobanda, Willemstad, entre Reuzensteeg i Pieterszsteeg i nèt enfrente di Hospital Sint Elisabeth (SEHOS). Desde komienso di siglo 21 e tabata sede di e Registro Sivil, un sekshon di departamento Asuntunan Públiko. E edifisio prinsipal di Casa Blanca ta marka, Huntu ku La Maravilla na Scharlooweg 5 i Belvédère na L.B. Smithplein, e edifisio prinsipal di Casa Blanca ta di gran balor pa e historia di arkitektura di Kòrsou, markando e inisio di arkitektura neoklasisista na e isla.[1]

Historia[editá | editá fuente]

Carel Maurits Gaerste (1804-1871), komersiante, tabata doño di plantashi Malpais (Daniel) i diferente edifisio den Otrobanda. Entre 1865 i 1884 el a kumpra i rekonstruí e kas di shon komo bibienda. Den e ‘salon di baile’ di e kas, ku segun Pauline Prunetti-Winkel tabata esun mas grandi riba e isla den e tempu ei[2], tabata organisa enkuentronan kultural i intelektual. Desde komienso di siglo 20 e edifisio a sirbi komo penshun, despues burdel (ka’i biá) i despues, segun esaki tabata dekaí, a bira asta un dak pa drogadiktonan.

Edifisio[editá | editá fuente]

E edifisio (kas di shon), para riba un persela di 3.250 m², tin dos piso i ta konstrui den e forma di un "U" ku ta rondoná un patio. e fachada sensio ku un leshi di het dòrná, ku riba dje un ‘fronton’ triangular. Un bòrdèshi na haltu riba trapi hanchu i kubrí pa un balkon riba pilá ta asentuá su forma rektangular será di e edifisio.[1] E fachada dilanti tin un porch na entrada di e kas, i riba esaki tin un balkon. Dono di e edifisio ta ...

Groot vrijstaand monumentaal gebouw van twee verdiepingen, terugliggend van de straat. Het hoofdgebouw van de kraal was oorspronkelijk volledig omringd door extra gebouwen aan de randen van de kraal. U-vormige plattegrond die een patio omsluit. Twee parallelle schilddaken over de voorkant, zadeldaken over de achtervleugels. Zwaar geprofileerde en volledig versierde uitspringende kroonlijst op consoles over de gevels, dentate quoins op hoeken. Voorgevel ingedeeld in zeven assen. Middendeel met driehoekig fronton boven kroonlijst; voorbalkon boven portiek met dubbele zuilen op bordes aan voorzijde met treden. Fronthek met voetmuur en spijlen tussen pilaren. Centrale voorpoort tussen gecanneleerde pilaren, twee extra poorten aan weerszijden. Volledig gerestaureerd als burgerlijke stand (restauratie bekroond met Carfibische prijs voor beste restauratiearchitectuur).

e ‘salon di baile’ riba e di dos piso

Large detached two-storey monumental structure set back from street. Main building of corral originally fully surrounded by additional buildings at edges of corral. U- shaped floor plan enclosing a patio. Two parallel hipped roofs over front section, gable roofs over rear wings. Heavy profiled and fully decorated projecting cornice on consoles over façades, dentate quoins on corners. Front façade laid out in seven axes. Central section with triangular fronton above cornice; front balcony above portico with double columns on front platform with steps. Front fence with footing wall and bars set between pillars. Central front gate between fluted pillars, two additional gates on both sides. Fully restored as Civil Registry (restoration awarded with Carfibbean prize for best restoration architecture).[3]

Gran estructura monumental independiente de dos plantas retranqueada de la calle. Edificio principal del corral originalmente totalmente rodeado por edificios adicionales en los bordes del corral. Planta en forma de U que rodea un patio. Dos tejados paralelos a cuatro aguas en la parte delantera, tejados a dos aguas en las alas traseras. Cornisas salientes sobre ménsulas en las fachadas, muy perfiladas y decoradas. Fachada delantera dispuesta en siete ejes. Sección central con frontón triangular sobre cornisa; balcón delantero sobre pórtico con columnas dobles sobre plataforma delantera con escalones. Cerca frontal con muro de zapata y barrotes entre pilares. Puerta delantera central entre pilares estriados, dos puertas adicionales a ambos lados. Totalmente restaurado como Registro Civil (restauración galardonada con el premio Carfibbean a la mejor arquitectura de restauración).

1990: het in verval rakend monumentale herenhuis 'Casa Blanca' met onder andere de rijkst bewerkte gootlijst uit onze historische architectuur.

Advertentie openbare verkoop:De opstal CASA BLANCA, staande op een perceel eigendomsgrond groot 3.250 m 2, begrensd door de Roodeweg, de Reuzensteeg en de Pieterszsteeg, kadastraal bekend als Stadsdistrict, Sectie B, no. 543.[1]

E nòmber Kranshi tin un orígen masha pekuliar. E edifisio kaminda Kranshi for di prinsipio tabata ubiká, den pasado tabata un lokalidat Protestant kaminda un klup di hende muhé, yamá ‘Eendracht maakt macht’ tabata reuní regularmente. Na aña 1899 Marie van den Brink, yu muhé di e dominee, a funda e klup aki. Dor ku nan tabata bin huntu speshal pa hasi obra di man manera kose, bòrda i brei nan tabata yama e klup ‘dameskrans’. E nòmber ‘dameskrans’ den boka di e Yu di Kòrsou e tempu ei a bira Kranshi. Mesora esei a bira nòmber di e edifisio tambe.[2]

E edifisio a mantené e nòmber Kranshi, asta ora ku na aña 1930 durante un periodo kòrtiku, Iglesia Reformá a usé pa su enkuentronan. Maske entretantu e nòmber ya no tabata tin su funshon original mas, e edifisio a keda karga e nòmber te na añanan ‘40 momentu ku Registro Sivil a kuminsá operá den dje. Na komienso di añanan ’60 Registro Sivil a muda (huntu ku e nòmber Kranshi) bai Skalo 150-152; kas kaminda anteriormente Pachi de Sola tabata biba. Den boka di pueblo e orei e edifisio original na Otrabanda a haña e nòmber ‘Kranshi bieu’.

Na komienso di e siglo aki Kranshi a bolbe muda. Awor e la bai e edifisio neoklásiko restourá yamá ‘Casa Blanca’ situá na Roodeweg 42 nèt enfrente di Hospital Sint Elisabeth (SEHOS). Carel Maurits Gaerste kende tabata doño di diferente edifisio den Otrabanda, entre 1865 i 1884 a kumpra i rekonstruí Casa Blanca komo bibienda. Despues e edifisio a sirbi komo penshun, despues burdel (ka’i biá) i despues segun e la dekaí e la bira asta un dak pa drogadiktonan. Awendia den e famoso edifisio aki nos Registro Sivil ta ubiká. E ta ofisialmente yamá Asuntunan Públiko pero ketu bai Kranshi den boka di pueblo!

Misa San Willibròrdus ta un kompleho di edifisio monumental na San Willibròrdu, Kòrsou. E misa a wordu diseña pa Evert Margry, arkitekto di Rotterdam, i pa kual e prome piedra pa konstrukshon, cu a tuma luga entre 1884 i 1888, a wordu pone dor di Vincentius Jansen. Mas trempan den siglo 19 padernan misionero a konstruí un kas pa wèrfano (1858) i un skol (1867). E misa ta forma parti di un kompleho, huntu ku un pastori bieu i un pastori nobo.

nnl.wiki:Sint Willibrordus[2] ofwel San Willibrordo is een dorp in Bandabou op de westelijke helft van Curaçao, ten noordwesten van de Bullenbaai en ongeveer 25 km van de hoofdstad Willemstad. Het dorp draagt deze naam sinds de inwijding van de kerk in 1888; tot die tijd werd de plaats Buitenbosch of in het Papiaments Mondi Afó genoemd. Het dorp van enkele honderden inwoners heeft een imposante rooms-katholieke kerk in neogotische stijl, ontworpen door de Rotterdamse architect Evert Margry, waarvoor de eerste steen gelegd werd door Vincentius Jansen en die dateert van 1884-88. Eerder in de negentiende eeuw waren er door missiepaters een school en een weeshuis gebouwd.

Op enkele kilometers van Sint Willibrordus liggen verder twee van Curaçao's vele schilderachtige baaien: de Porto Marie-baai en de Daaibooibaai.

Nabij het dorp liggen enkele niet langer in gebruik zijnde zoutpannen, onder meer die van de zoutplantage Rif St. Marie, een van de oudste plantages van het eiland. Nu zijn daarvan nog slechts enkele vervallen muren te zien. In de zoutpannen verblijven regelmatig flamingo's. Nabij het dorp ligt ook de rotsformatie die bekendstaat als El Indjan (De Indiaan).

Vroeger was er een verbinding tussen het dorp en de Bullenbaai via de Saliña Sint Marie en de Boka Sint Marie.


Complex R.K. Kerk Sint Willibrordus Characteristics: Roman Catholic church built in stone on rectangular floor plan. Large gabled roof over nave. Lower extension of apse on east end. Front façade on west side: main entrance and a bell tower. Gothic openings with pointed arches, Gothic wooden tracery in the arches. Interior: three naves divided by arcades; open roof construction; black tiles on floor; tomb of builder of church, Father Jansen, annex memorial plate in northern aisle. Additional structures: old and new vicarage, two cisterns, flagpole foot. Monument value: Architectural and historical value as a late 19th-century RC church in the Neo-Gothic style; ethnographic and cultural-historical value as part of the RC mission of Curacao; ensemble value as a coherent RC complex of a church, vicarages and cisterns in a historic setting; aesthetic value because of prominent location. Construction date:1884 – 1888.[3]

Kas di Pueblo, penstraat 22-24 - toevoegen aan Partido Nashonal di Pueblo Het monumentale gebouw (1860)? werd in 1948 ter beschikking gesteld aan de PNP als partijgebouw. Meer dat 50 jaren heeft het gediend in deze functie. links

For di "https://pap.chped.com/w/index.php?title=User:Caribiana/Sandbox/Monumento_-_Kòrsou&oldid=124599"